Ung thư máu: nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Ung thư máu một căn bệnh nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời có nguy cơ dẫn đến tử vong. Bệnh thường có những triệu chứng không rõ ràng ở giai đoạn đầu; đến khi nhận biết được bệnh thì đã chuyển qua các giai đoạn sau rất khó cứu chữa.

Ung thư máu là gì?

Ung thư máu là loại ung thư xảy ra trong các mô tạo máu của cơ thể; bao gồm tủy xương và hệ thống miễn dịch. Hầu hết các bệnh ung thư máu còn được gọi là ung thư huyết học bắt đầu trong tủy xương đó là nơi sản xuất máu. Bệnh có nhiều dạng khác nhau. Có ba loại chính:

1. Bệnh bạch cầu.
2. Ung thư hạch.
3. U tủy.

Ung thư máu: nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Những căn bệnh ung thư này khiến tủy xương và hệ bạch huyết của bạn tạo ra các tế bào máu không hoạt động tốt như bình thường. Chúng đều ảnh hưởng đến các loại tế bào bạch cầu khác nhau.

Nguyên nhân ung thư máu

Các nhà khoa học vẫn chưa thể tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra bệnh ung thư máu. Gen di truyền và các yếu tố môi trường được cho là nguy cơ chính tạo cơ hội làm bệnh phát triển và bùng phát.

Nhìn chung, bệnh xảy ra đột biến gen ADN ở một vài tế bào máu. ADN là cấu trúc bên trong mỗi tế bào máu có chức năng điều khiển hoạt động của tế bào. Một số các yếu tố khác cũng có thể là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị ung thư máu, như:

1. Nhiễm một lượng lớn phóng xạ trong thời gian dài là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh.
2. Thường xuyên tiếp xúc với hóa chất. Nếu tiếp xúc lâu với một số loại hóa chất nhất là benzene làm rất dễ bị mắc bệnh.
3. Hút thuốc lá không chỉ là nguyên nhân gây ung thư phổi mà nó cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư máu. Chất độc nicotin trong thuốc lá là nguyên nhân gián tiếp gây ra căn bệnh.
4. Hội chứng và một số vấn đề di truyền; nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng bệnh không di truyền từ đời này qua đời khác mà nó chỉ là sự di truyền gián tiếp như mẹ bị mắc bệnh ung thư, đời con cũng bị mắc bệnh là do tác động bức xạ hóa chất ảnh hưởng ngay khi mang thai nên có nhiều trường hợp mẹ bị mắc bệnh nên con cũng mắc bệnh.

Môi trường ô nhiễm với các chất hóa học và phóng xạ làm tăng tỉ lệ nhiễm ung thư máu

Dấu hiệu, triệu chứng ung thư máu

Có rất nhiều dấu hiệu và triệu chứng của bệnh như ung thư máu,  ung thư hạch và u tủy. Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

1. Bầm tím không rõ nguyên nhân hoặc chảy máu
2. Giảm cân không giải thích được
3. Khối u hoặc sưng
4. Đổ mồ hôi đêm
5. Nhiễm trùng dai dẳng, tái phát hoặc nặng
6. Sốt không rõ nguyên nhân (38 ° C trở lên)
7. Phát ban không rõ nguyên nhân hoặc ngứa da
8. Đau xương, khớp hoặc bụng
9. Mệt mỏi không cải thiện khi nghỉ ngơi hoặc ngủ
10. Da nhợt nhạt bất thường (xanh xao)
11. Điều quan trọng cần nhớ là không phải ai cũng sẽ có các triệu chứng giống nhau (hoặc thậm chí là bất kỳ). Mỗi người mỗi khác.

Các triệu chứng là những thay đổi về thể chất (cơ thể) hoặc tinh thần (tâm trí) xuất hiện do tình trạng sức khỏe.

Dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu

Các triệu chứng ung thư máu giai đoạn đầu thường khó phát hiện và dễ gây nhầm lẫn với dấu hiệu của những bệnh thông thường. Một số triệu chứng điển hình của bệnh ở giai đoạn đầu:

1. Chảy máu bất thường;
2. Đau đầu thường xuyên;
3. Hạch bạch huyết sưng lên;
4. Đau bụng, chán ăn, sụt cân nhanh;
5. Sốt, da dẻ xanh xao.

Một số dấu hiệu cơ bạn để nhận biết bạn có thể đã mắc bệnh ung thư máu

Triệu chứng ung thư máu giai đoạn cuối

Ở giai đoạn cuối cơ thể bệnh nhân không có đủ máu nuôi cơ thể, từ đó hệ miễn dịch suy giảm nghiêm trọng. Bệnh càng nặng thì các triệu chứng càng rõ rệt hơn, các cơn đau đớn nhiều hơn. Các dấu hiệu ung thư máu giai đoạn cuối cụ thể như sau:

1. Đau đầu triền miên;
2. Da dẻ xanh xao, thiếu máu;
3. Hạch bạch huyết sưng lên;
4. Hay bị chảy máu cam;
5. Sút cân nhanh, chán ăn.

Chẩn đoán ung thư máu như thế nào?

Một số phương pháp chẩn đoán ung thư máu hiện nay:

1. Xét nghiệm công thức máu Xét nghiệm công thức máu giúp các bác sỹ xác định được số lượng hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, và phân loại các tế bào bạch cầu. Xét nghiệm công thức máu sẽ phát hiện ra những tế bào máu non này, từ đó giúp ích cho chẩn đoán của bác sĩ.
2. Xét nghiệm tủy Khi nghi ngờ bệnh nhân mắc bệnh thì phương pháp chọc tủy sẽ là xét nghiệm bắt buộc phải thực hiện để phân loại và xác định các loại tế bào máu trong tủy. Xét nghiệm tủy được cho là phương thức kiểm tra ung thư máu chính xác nhất hiện nay.
3. Xét nghiệm kháng nguyên bề mặt tế bào Đặc trưng cho từng dòng tế bào là các kháng nguyên trên bề mặt màng tế bào. Do vậy việc xét nghiệm kháng nguyên bề mặt có thể giúp chẩn đoán ung thư máu.
4. Xét nghiệm tìm bất thường gen và nhiễm sắc thể Các tế bào bạch cầu ác tính có bất thường ở gen và nhiễm sắc thể nên xét nghiệm tìm các bất thường này là một trong các phương pháp chẩn đoán bệnh.

Xét nghiệm công thức máu phương pháp sàn lọc, chẩn đoán bệnh nhân ung thư máu

Các giai đoạn ung thư máu

Các giai đoạn của ung thư được phân chia trên cơ sở di căn. Có các thang đo khác nhau để xác định các giai đoạn khác nhau, theo các triệu chứng và tốc độ di căn.

Chủ yếu là các giai đoạn của ung thư đã được chia thành bốn phần:

Giai đoạn 1

Ung thư máu giai đoạn 1 bao gồm sự mở rộng của các hạch bạch huyết. Điều này xảy ra vì sự gia tăng đột ngột số lượng tế bào lympho. Nguy cơ ở giai đoạn này là rất thấp vì ung thư chưa lan rộng hoặc ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan vật lý nào khác.

Giai đoạn 2

Ở giai đoạn 2 lá lách, gan và các hạch bạch huyết được mở rộng. Không nhất thiết là tất cả các cơ quan này bị ảnh hưởng cùng một lúc; tuy nhiên, giai đoạn này bao gồm một trong những cơ quan này chắc chắn. Sự tăng trưởng của tế bào lympho rất cao trong giai đoạn này .

Giai đoạn 3

Tình trạng thiếu máu bắt đầu phát triển ở giai đoạn 3. Các cơ quan được đề cập ở trên vẫn được tìm thấy mở rộng. Chắc chắn rằng hơn hai cơ quan bị ảnh hưởng trong giai đoạn này.

Các giai đoạn tiến triển của bệnh

Giai đoạn 4

Ung thư máu giai đoạn 4 là giai đoạn cuối với tỷ lệ rủi ro cao nhất. Các tỷ lệ tiểu cầu trong máu bắt đầu giảm mạnh . Các tế bào ung thư bắt đầu ảnh hưởng đến phổi bao gồm các cơ quan khác đã bắt đầu bị ảnh hưởng trong giai đoạn trước. Thiếu máu, trong giai đoạn này, có nhiều khả năng là cấp tính.

Phương pháp điều trị ung thư máu

Bài thuốc nam điều trị ung thư máu

1. Cây dừa cạn

Dừa cạn là cây thuốc nam quý. Cây nhỏ cao 0,4-0,8m, có bộ rễ rất phát triển, thân gỗ ở phía gốc, mềm ở phần trên. Mọc thành bụi dày, có cành đứng.

Trong dừa cạn có chứa  các thành phần giàu alkaloid (gồm các loại: vinblastin, vincristin, tetrahydroalstonin, pirinin, vindolin, catharanthin, vindolinin, ajmalicin….).

Trong đó thành phần vincristin, vinblastin khi tách chiết thành dạng thuốc tiêm sẽ có tác dụng lớn trong ức chế tế bào hoặc sự phân bào. Cho nên chúng hạn chế được việc hình thành bạch cầu thừa ở bệnh nhân. Ngoài ta thân và lá dừa cạn có tính chất làm săn da, lọc máu.

Cây dừa cạn bài thuốc dân gian để trị ung thư và lọc máu

Bài thuốc: Dừa cạn 15g, cây xạ đen 30g, lá bồ công anh 30g. Các vị thuốc đen rửa sạch, sắc với 1,5 lít nước, sắc cạn còn 700ml chia 3 lần uống sau bữa ăn 30 phút.

2. Cây bồ công anh

Bồ công anh có tên khoa học là Lactuca indica L., Asteraceae, có tên gọi khác là rau diếp hoang, mót mét, mũi mác, có chiều cao của thân là từ 60 – 250 cm. Hoa mọc ở đầu ngọn hoặc đầu cành, màu vàng hoặc màu vàng nhạt.

Lá cây bồ công anh có chứa 91.8% nước, 3.4% protein, vitamin C. Ngoài ra, cây còn chứa các chất khác như: flavonoid, saponin, tanin và sterol. Hợp chất Fanavolnoid: giúp kìm hãm quá trình oxy hóa từ đó ngăn ngừa ung thư hiệu quả.

Hiện nay, trên thế giới đã có một số công bố nghiên cứu về tác dụng của các bộ phận phía trên mặt đất với các khả năng cụ thể như:

• Ức chế tế bào ung thư gan Hep - G2.
• Ức chế tế bào ung thư máu HL - 60.

Bài thuốc nam với bồ công anh điều trị ung thư máu

Bài thuốc: Cây xạ đen 40g, bạch hoa xà 30g, bán chi liên 15g, rễ bồ công anh 20g sắc với 1,5 lít nước uống trong ngày.

3. Cây xạ đen

Xạ đen có tên khoa học là Celastrus Hindsii Benth.et Hook được trồng phổ biến ở các tỉnh miền núi nước ta nhất là tỉnh Hòa Bình. Cây xạ đen là một dạng cây leo lúc non thì có màu xám nhạt, sau đó chuyển thành màu nâu hoặc màu xanh.

Xạ đen có chứa các chất: Fanavolnoid,Saponin Triterbenoid, Quinon.

Nhờ có hợp chất Flavonoid chống ung thư hiệu quả mà cây xạ đen đã hỗ trợ điều trị nhiều bệnh nhân bị ung thư máu. Với tác dụng làm cho quá trình oxy hóa của các tác nhân xấu chậm lại, ngăn chặn sự phát triển của các khối u.

Bài thuốc: 50gr lá xạ đen với 25 gram bạch hoa xà thiệt thảo cùng 25gram bán chi liên, sắc uống hằng ngày.

Điều trị ung thư máu theo phương pháp y học

1. Ghép tế bào gốc

Ghép tế bào gốc là một thủ tục trong đó các tế bào gốc tạo máu của bệnh nhân được thay thế bằng các tế bào gốc tạo máu được thu thập từ máu hoặc tủy xương của người hiến tặng. Những tế bào gốc này phát triển thành tất cả các loại tế bào máu, bao gồm tế bào hồng cầu, bạch cầu (hoặc tế bào miễn dịch) và tiểu cầu.

Điều trị ung thư máu với phương pháp ghép tế bào gốc

2. Xạ trị

Sử dụng các tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư ở một khu vực cụ thể (chủ yếu được sử dụng để điều trị ung thư hạch).

3. Hóa trị

Hóa trị sử dụng thuốc chống ung thư để can thiệp và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư trong cơ thể. Hóa trị ung thư máu đôi khi liên quan đến việc cho nhiều loại thuốc cùng nhau trong một chế độ điều trị. Điều trị này cũng có thể được đưa ra trước khi cấy ghép tế bào gốc.

4. Thuốc điều trị ung thư máu

Liệu pháp nhắm đích (Targeted Therapy) là một phương pháp trị ung thư bằng cách sử dụng thuốc. Nó khác với liệu pháp hóa trị truyền thống. Thuốc ở đây là một liệu pháp có mục tiêu cụ thể giúp ngăn chặn sự phát triển và lan rộng của khối u.

Các loại thuốc chữa ung thư máu bạch cầu cấp dòng lympho:

• Vincristine or liposomal vincristine (Marqibo);
• Daunorubicin (daunomycin) or doxorubicin (Adriamycin);
• Cytarabine (cytosine arabinoside, ara-C);
• L-asparaginase or PEG-L-asparaginase (pegaspargase or Oncaspar);
• 6-mercaptopurine (6-MP);
• Methotrexate;
• Cyclophosphamide;
• Prednisone;
• Dexamethasone;
• Nelarabine (Arranon).

Thuốc chữa ung thư máu bạch cầu cấp dòng tủy (AML):

• Cladribine (Leustatin, 2-CdA);
• Fludarabine (Fludara);
• Mitoxantrone;
• Etoposide (VP-16);
• 6-thioguanine (6-TG);
• Hydroxyurea;
• Thuốc Corticosteroid, chẳng hạn như prednison hoặc dexamethasone;
• Methotrexate (MTX);
• 6-mercillinurine (6-MP);
• Azacitidine (Vidaza);
• Decitabine (Dacogen).

Phòng ngừa ung thư máu

Để giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư máu thì chúng ta cần tuân thủ theo một số điều sau:

1. Chọn cho mình một môi trường sinh sống học tập và làm việc thật trong lành, không chứa những chất độc hại, không nhiễm phóng xạ và các chất hóa học nguy hiểm.
2. Nếu bắt buộc làm việc trong những mỏ chất phóng xạ, tiếp xúc với tia X thì cần trang bị cho mình những dụng cụ bảo hộ lao động cần thiết.
3. Chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh, ăn nhiều các loại thức ăn chứa đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.
4. Không sử dụng các chất kích thích và những thức uống có cồn như rượu bia, thuốc lá, ma túy tổng hợp.
5. Với những dụng cụ đồ vật như nước xịt phòng, nước lau sàn nhà, nước hoa và hóa chất mỹ phẩm tiếp xúc trực tiếp vào cơ thể  như: son, phấn, sơn móng tay thì cần có nguồn gốc rõ ràng và độ an toàn cao. Nên sử dụng những mỹ phẩm có nguồn gốc từ những tinh chất thiên nhiên.

Duy trì chế độ ăn uống lành mạch và tập thể dục điều độ sẽ giúp bạn gai tăng khả năng phòng bệnh

Những câu hỏi thường gặp liên quan đến ung thư máu

Dấu hiệu ung thư máu ở trẻ em

Các dấu hiệu bệnh ở trẻ em gồm:

1. Thiếu máu. Thiếu máu xảy ra khi cơ thể thiếu hồng cầu. ...
2. Thường xuyên bị nhiễm trùng. ...
3. Bầm tím và chảy máu. ...
4. Đau xương hoặc khớp. ...
5. Sưng. ...
6. Ăn không ngon, đau dạ dày và sụt cân. ...
7. Ho và khó thở ...
8. Nhức đầu, nôn mửa và co giật.

Bệnh ung thư máu sống được bao lâu?

Tỷ lệ sống của từng loại ung thư máu mà bệnh nhân mắc phải có thể khác nhau, tham khảo như sau:

• Bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính: bệnh được phát hiện và chữa trị kịp thời; thời gian sống trung bình khoảng 8 năm. Ở giai đoạn giữa, được điều trị kịp thời có thời gian sống trung bình khoảng 5,5 năm. Vào giai đoạn cuối, thời gian sống chỉ còn khoảng gần 4 năm.
• Bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính: chỉ khoảng 20% - 40% bệnh nhân sống ít nhất 5 năm nếu được phát hiện sớm.
• Bệnh bạch cầu lympho mạn tính: bệnh nhân có thể sống khoảng từ 10 năm đến 20 năm nếu chỉ ảnh hưởng đến tế bào lympho B.
• Bệnh bạch cầu lympho cấp tính: thời gian sống trung bình chỉ khoảng 4 tháng. Bởi mức độ tiến triển bệnh rất nhanh và khó kiểm soát.

Bệnh ung thư máu có di truyền hay không?

Vẫn chưa có bằng chứng cụ thể nào xác nhận ung thư máu có di truyền. Theo các bác sĩ, hầu hết trường hợp bệnh là không di truyền. Tuy nhiên, một số vấn đề về đột biến di truyền hoặc các tình trạng sức khỏe liên quan đến di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắcbệnh, như hội chứng Li-fraumeni, hội chứng down, hội chứng Noonan, U sợi thần kinh loại I, suy giảm hệ miễn dịch…

Ung thư máu nên ăn gì?

Ta có thể cho bệnh nhân ung thư máu ăn những loại thực phẩm sau:

1. Tinh dầu cá để bổ sung các loại vitamin và omega 3.
2. Ăn thêm cà rốt bổ sung chất beta-carotene, chất tạo vitamin A rất tốt.
3. Bổ sung món ăn hằng ngày với các loại ớt chuông, đu đủ, cam để tăng cường vitamin C.
4. Nấm, hành tây, cà chua chứa selen và lycopene giúp tăng cường sức đề kháng.
5. Bông cải xanh tăng cường sulphorophane hỗ trợ giải độc, hạn chế tăng kích thước khối u dạ dày.
6. Nho tím chứa nhiều anthocyanins và resveratrol giúp tiêu diệt tế bào ung thư máu.
7. Ăn nhiều các loại đậu để bổ sung chất xơ, protein, isoflavone và phytoestrogen để trung hòa các gốc tự do trong ruột và máu.

Ung thư máu có lây không

Hầu hết bệnh ung thư nói chung đều không có khả năng lây lan. Các bác sĩ lý giải rằng chỉ những bệnh do virus gây nên mới có thể lây nhiễm. Virus sẽ thông qua sự tiếp xúc như nói chuyện, quan hệ tình dục, dùng chung đồ vật… để lây từ người bệnh sang người bình thường. Trong khi đó, tế bào ung thư chủ yếu chỉ sinh trưởng và xâm lấn ở trong cơ thể. Do vậy, chúng không thể lây lan như virus.

Bệnh máu trắng là gì?

Bệnh máu trắng còn được gọi với cái tên là ung thư máu hay là bệnh bạch cầu. Đây là một loại bệnh liên quan tới máu, làm cho tủy cũng như bạch huyết bị tổn thương gây nên tình trạng rối loạn và tạo ra những tế bào bạch cầu ác tính, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người.

Xét nghiệm ung thư máu bao nhiêu tiền?

Có thể thấy, để xác định bệnh đôi khi không chỉ phải làm 1 xét nghiệm là ra. Có những trường hợp phải thực hiện kết hợp nhiều xét nghiệm khác nhau để cho ra kết quả chính xác.

Thông thường, đối với một xét nghiệm máu tổng quát sẽ bao gồm:

• Tổng phân tích máu 32 chỉ số : 100.000đ.
• Tổng phân tích máu 18 chỉ số : 40.000đ.
• Đường máu : 30.000đ.
• Glucose máu: 30.000đ.
• Nhóm máu ABO : 40.000đ.
• Nhóm máu Rh : 40.000đ.
• Protein máu : 30.000.

Nguồn tham khảo:

Nguồn wikipedia.org bài viết Leukemia – Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Leukemia , cập nhật ngày 19/02/2017.

Nguồn webmd.com bài viết Types of Blood Cancer: Lymphoma, Leukemia, and Multiple Myeloma: https://www.webmd.com/cancer/lymphoma/types-and-differences#1 , cập nhật ngày 19/02/2017.

Nguồn hematology.org bài viết Blood Cancers: https://www.hematology.org/Patients/Cancers/ , cập nhật ngày 19/02/2017.

Nguồn uy tín Canets.com bài viết Ung thư máu: nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị: https://canets.com/ung-thu-mau/ , cập nhật ngày 19/02/2017.